BE
FR
DE
EN
De hypnagogische klok - de slaapstuip
Dit is het gevoel dat je valt wanneer je net in slaap valt.
Herken je dit? Je ligt in bed en net voordat je in slaap valt, schrik je wakker door een plotselinge schok die door je lichaam gaat en voelt het alsof je ‘valt’. Deze sensatie kan aan het begin van de nacht optreden, maar ook middenin je slaap. Wat veroorzaakt deze schok precies? Slaapexpert Alies Coster heeft voor Ergosleep onderzocht hoe deze schokken ontstaan, of ze gevaarlijk zijn en wat je eraan kunt doen.
Wat is een hypnagoge schok?
Het gevoel dat je valt voordat je in slaap valt, kan een plotselinge stuiptrekking veroorzaken, bekend als een ‘hypnagoge schok’ of ‘slaapstuip’. Dit is een krachtige en korte spiersamentrekking die optreedt net voordat je in slaap valt. Symptomen van een slaapstuip zijn onder andere een plotselinge spiertrekking, een vallend gevoel, verhoogde hartslag, versnelde ademhaling of zweten. Soms gaat het gepaard met een droom of hallucinatie die het schrikken, vallen of springen veroorzaakt.
Hoe vaak komt een hypnagoge schok voor?
Hoewel je misschien niet elke nacht een slaapstuip ervaart, is de kans groot dat je er op een gegeven moment een zult meemaken. Ongeveer zeventig procent van de mensen heeft dit wel eens ervaren. Het is zelfs mogelijk dat je een hypnagoge schok hebt gehad zonder het te beseffen, omdat je daarna zo snel weer in slaap viel dat je het vergeten bent. Ook kan je je niet bewust zijn van een slaapstuip, omdat het plaats kan vinden tijdens de slaap.
Mogelijke oorzaken van een hypnagogische schok
Hypnagoge schokken ontstaan tussen de overgangsfase van waken naar slapen. Dit is het gevolg van een verstoring in de connectie tussen je hersenen en lichaam. Je hersenen vallen net iets later in slaap dan je spieren, wat een korte 'kortsluiting' veroorzaakt. Je hersenen interpreteren de spierontspanning als een val en sturen een reflex naar de spieren om je ‘overeind’ te houden, wat de schok veroorzaakt. Hypnagogische schokken kunnen vreemd aanvoelen, maar ze zijn niet gevaarlijk. Ze zijn geen indicatie van een ziekte of stoornis; ze zijn een natuurlijk fenomeen en volkomen normaal.
Evolutionaire verklaring
Er wordt gedacht dat deze schok een evolutionair voordeel heeft. In het verleden sliepen mensen hoog in bomen om zich te beschermen tegen roofdieren. De schok zou primaten kunnen helpen hun slaaphouding aan te passen voordat ze in diepe slaap vielen, zodat ze niet uit de bomen vielen.
Wat kun je eraan doen?
Hoewel hypnagoge schokken geen reden tot zorg zijn, kun je enkele stappen ondernemen om de frequentie te verminderen als je er veel last van hebt. Een overactief brein, angst of stress kunnen het optreden van deze schokken uitlokken. Vermijd stimulerende middelen zoals cafeïne en nicotine voor het slapengaan, omdat deze de kans op stuiptrekkingen vergroten. Ook intensieve fysieke inspanning vlak voor het slapen kan ervoor zorgen dat je brein en lijf niet synchroon in slaap vallen, wat de kans op een hypnagoge schok vergroot.